Το εμπόριο του νερού

Το εμπόριο του νερού: Πως η Nestle κερδοσκοπεί σε βάρος των
φτωχών

.Φραγκίσκα Μεγαλούδη

Το 1974 ο Χένρυ Κίσινγκερ έλεγε πως αν ελέγχεις το πετρέλαιο ελέγχεις τα έθνη, αν όμως ελέγχεις το φαγητό ελέγχεις τους ανθρώπους. Αν σε αυτό το τελευταίο προσθέσουμε και το νερό, είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί γιγαντώνονται και πλουτίζουν οι μεγάλες εταιρίες εμφιαλωμένου νερού.

Το να αρνείσαι σε ένα μεγάλο αριθμό συνανθρώπων μας –που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ φτάνει τα 817 εκατομμύρια- το δικαίωμα στο καθαρό νερό μέσω της ιδιωτικοποίησης ή της καταστροφής των φυσικών πηγών, είναι εγκληματική ενέργεια που θα μπορούσε να ταυτιστεί με τρομοκρατική πράξη. Μόνο που οι ένοχοι των εγκλημάτων αυτών δεν κρύβονται σε σπηλιές αλλά μέσα σε πολυτελή γραφεία τεράστιων πολυεθνικών και σχεδόν ποτέ δεν λογοδοτούν για τις πράξεις τους.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά την αξία της Αγοράς Νερού στο 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ενώ το περιοδικό Fortune το 2002 ανακοίνωσε πως η επιχείρηση του νερού είναι η πιο προσοδοφόρα αγορά για τους επενδυτές. Πολυεθνικοί κολοσσοί, όπως η Coca Cola και η Nestle μονοπωλούν την αγορά εμφιαλωμένου νερού, η οποία τους αποφέρει τεράστια κέρδη.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως από τα 110 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα, που είναι και ο ετήσιος τζίρος της Nestle, το 10% προέρχεται από την αγορά νερού. Ή εταιρεία έχει αγοράσει τα γαλλικά Perrier και Vittel καθώς και το ιταλικό St Pelegrino, ενώ στόχος της είναι να καταστήσει το προϊόν της Pure Life ως το μοναδικό εμφιαλωμένο νερό στην παγκόσμια αγορά. Παρόμοια στρατηγική ακολουθεί και η Coca Cola που με επιθετική διαφήμιση προσπαθεί να επιβάλλει το εμφιαλωμένο νερό της και παράλληλα να πείσει όσους δεν το καταναλώνουν, να αντικαταστήσουν το νερό με τα προϊόντα της.

Μπορεί η επιθετική διαφήμιση και τα πλάνα για μονοπώλιο να μην αποτελούν εγκλήματα, ο τρόπος όμως που οι εταιρείες αποκτούν τον έλεγχο σε πηγές νερού και το πώς τις διαχειρίζονται θα μπορούσαν να θεωρηθούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η Nestle έχοντας δημιουργήσει μια τεράστια και κερδοφόρα αγορά εμφιαλωμένου νερού, αγοράζει και εκμεταλλεύεται φυσικές πηγές πόσιμου νερού σε χώρες του τρίτου κόσμου. Τις πηγές αυτές τις εκμεταλλεύεται αποκλειστικά για την παραγωγή του νερού που εμφιαλώνει και πουλάει στερώντας έτσι πολύτιμο νερό από τους κατοίκους των περιοχών που δραστηριοποιείται.

Στο Πακιστάν στη μικρή αγροτική κοινότητα του Bhati Dilwan, περιοχή όπου η εταιρεία έχει αγοράσει τις πηγές νερού για την παραγωγή του Pure Life οι κάτοικοι καταγγέλλουν πως τα παιδιά τους πεθαίνουν από το μολυσμένο νερό. Τα αποθέματα καθαρού νερού έχουν εξαντληθεί και η εταιρεία αρνείται να αναλάβει την άντληση νερού για τους αγρότες της περιοχής.

Αντιθέτως συνεχίζει να εκμεταλλεύεται τα αποθέματα και πουλάει έπειτα το καθαρό νερό της περιοχής με τη μορφή του εμφιαλωμένου Pure Life σε όποιον μπορεί να το αγοράσει (oι επιχειρηματικές δραστηριότητες της Nestle στο Πακιστάν-και όχι μόνο- παρουσιάζονται στο πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ "Bottled Life" των Ελβετών Urs Schnell και Res Gehriger, που θα βγει στις αίθουσες στις 26 Ιανουαρίου).

Αν και η εταιρεία αρνείται τις κατηγορίες και υποστηρίζει πως ξοδεύει τεράστια ποσά σε προγράμματα νερού και εκπαίδευσης στις κοινότητες, τα ίδια στοιχεία φαίνεται να την διαψεύδουν. Προσπαθώντας να διατηρήσει το «ανθρωπιστικό» της προφίλ, η Nestle έκτισε το 2003 στην Αιθιοπία ένα σύστημα καθαρισμού νερού αξίας 750.000 δολαρίων. Μέσα στα επόμενα 2 χρόνια η εταιρία εγκατέλειψε το πρόγραμμα, απέσυρε την χρηματοδότηση και χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν ακόμα χωρίς πρόσβαση σε νερό.

Στη Νιγηρία, η Nestle έχει αγοράσει πηγές νερού στις αγροτικές κοινότητες έξω από το Λάγκος , το οποίο μεταπουλάει ως Pure Life. Όποιος δεν έχει χρήματα να το αγοράσει, απλά πίνει το βρώμικο νερό του δικτύου.

Παρόμοια πολιτική ακολουθεί και η Coca Cola, η οποία κατηγορείται για την δηλητηρίαση των πηγών του νερού στις αγροτικές κοινότητες της Kerala και της Sivangaga στην Ινδία, από τα υπολείμματα των εργοστασίων εμφιάλωσης των προϊόντων της που λειτουργούν στην περιοχή.

Η ιδιωτικοποίηση και η αποκλειστική εκμετάλλευση των πηγών νερού από πολυεθνικές εταιρείες παραβιάζει βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και καθιστά ένα κοινό αγαθό-απαραίτητο για την επιβίωση- εταιρικό εκμεταλλεύσιμο προϊόν. Το νερό όμως είναι φυσικό δικαίωμα των ανθρώπων και ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελεύθερα, δεν ανήκει σε κανένα, είτε είναι κυβερνήσεις είτε είναι εταιρείες.

Οι πολυεθνικές χρησιμοποιούν τις κυβερνήσεις για να λεηλατήσουν το νερό από τους πραγματικούς δικαιούχους και να κερδίσουν δισεκατομμύρια. Ελέγχουν το νερό και μαζί ελέγχουν το μέλλον μιας χώρας. Οι εταιρείες πουλάνε το απλό νερό της βρύσης ως εμφιαλωμένο στην δεκαπλάσια τιμή του ενώ παράλληλα με τις πολιτικές τους καταδικάζουν εκατομμύρια συνανθρώπους μας σε ένα αργό θάνατο. Κάποτε πρέπει να μπει ένα τέλος σε όλα αυτά.