Τάκα, τάκα ο αργαλειός μου, τάκου κι έρχεται ο καλός μου»; Οχι, βέβαια! Οι craftivists, αμαζόνες με βελόνες και κούκλες μαλλιού, μόνο τον καλό τους δεν περιμένουν. Το αποδεικνύουν τα εκκεντρικά πλεκτά και κεντήματα με φεμινιστικά και αντιπολεμικά συνθήματα, κεντητές ταπισερί αντί για πανό σε πορείες, πολύχρωμες «βόμβες νήματος» (yarnbombs) σε δημόσιους χώρους, ανατρεπτικά εργόχειρα που θυμίζουν περισσότερο τη σύγχρονη τέχνη του δρόμου παρά τα κεντητά προικιά των γιαγιάδων μας.
Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, όσο κι αν ακούγεται μακάβριο, έβγαλε τις Αμερικανίδες από την κουζίνα και τις βοήθησε να εκτιμήσουν τις παραγωγικές τους δυνάμεις. Από εκεί ξεκίνησαν οι κύκλοι αυτο- βοήθειας, που ακόμα και μέσω της χειροτεχνίας βοηθούν στην απελευθέρωση. Για την ακρίβεια, η γιαγιά μου είμαι σίγουρη πως θα κοκκίνιζε αν μπορούσε να διαβάσει τι κεντάνε οι ριζοσπάστριες κεντήστρες στα μικρά τους τελάρα, με παλιο- μοδίτικα γράμματα, λουλουδάκια και μπορντούρες: «Riots, not diets», «Revolution is being handmade», «Fuck you and the horse you rode on», «Homo, sweet homo». Οι μεταφεμινίστριες της σταυροβελονιάς ζητάνε εξεγέρσεις - όχι δίαιτες, κηρύσσουν τη χειροποίητη επανάσταση, βγάζουν γλώσσα στον πρίγκιπα με το λευκό άλογο και αντί για τη θαλπωρή του σπιτιού υμνούν την ομοφυλοφιλία. Με ένα ευρύ φάσμα επιρροών, από τα riot girls και το grunge του '90, τα πανκ φανζίν του '80 και του '70, τον xιπισμό του '60 και το κίνημα arts and crafts της όψιμης βιομηχανικής εποχής, ο χειροποίητος ακτιβισμός εμπνέεται από ρεύματα του περασμένου αιώνα, ωρίμασε την πρώτη δεκαετία του 21ου και έχει το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Η κουλτούρα του DIY (Do It Yourself - κάν' το μόνος σου), ως αντίδραση στην εμπορευματοποίηση της μαζικής παραγωγής, την παντοκρατορία του λογότυπου, των φραντσάιζ και του υπερτιμημένου επώνυμου προϊόντος, δεν έσβησε ποτέ. Ηταν παρούσα, έστω ως υπόγειο ρεύμα, σε καλλιτεχνικούς και πολιτικοποιημένους χώρους, στην ανεξάρτητη μουσική κοινότητα, με κασέτες και φωτοτυπημένα φανζίν που διανέμονται χέρι με χέρι στα κινήματα των καταλήψεων. Το ακρωνύμιο DIY δεν παραπέμπει μόνο σε εκφράσεις της νεανικής υποκουλτούρας, αλλά και σε μία ευρύτερη τάση, άκρως προσγειωμένη και εμπορικά εκμεταλλεύσιμη, που ανθεί στα πολυκαταστήματα ειδών κιγκαλερίας, με μπογιές και εργαλεία, με έπιπλα που τα συναρμολογείς ο ίδιος, με μικρές πρακτικές συμβουλές για να «κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη».
Ακόμα και αν δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, μπορούμε τουλάχιστον να αλλάξουμε το μικρόκοσμό μας, τις κουρτίνες, τα έπιπλα, το χρώμα στους τοίχους. Ακόμα και αν δεν μπορούμε να σώσουμε την εθνική οικονομία, παρά τις θυσίες μισθών, επιδομάτων και συντάξεων, επιχειρούμε να διασώσουμε την οικιακή μας οικονομία, με αυτοσχέδια μαστορέματα και ιδιόχειρες ανακαινίσεις. Αν θέλουμε να διαφοροποιηθούμε από το ομοιόμορφο λάιφ στάιλ των πολυκαταστημάτων, αλλά δεν είμαστε παιδιά των ντεφιλέ ούτε επαγγελματίες ντιζάινερ, μπορούμε να δημιουργήσουμε τη δική μας χειροποίητη μόδα, ανακυκλώνοντας, επαναχρησιμοποιώντας, αξιοποιώντας υπάρχοντα υλικά, προσθέτοντας τη δική μας προσωπική πινελιά. Η χειροποίητη αυτοέκφραση εμπνέει χιλιάδες γυναίκες και άντρες σε όλο τον πλανήτη, που οργανώνουν (και συμμετέχουν σε) «κύκλους πλεξίματος» και κολεκτίβες «ριζοσπαστικού εργόχειρου».
Από την αυστραλέζικη φεμινιστική κοινότητα «radical cross stitch» (ριζοσπαστική σταυροβελονιά) ώς το «craftivism.com» της βρετανίδας Betsy Greer, και από το ελληνικό «ftiaxto.gr» ώς τα δεκάδες μπλογκ και ιστοσελίδες για DIY, η διεθνής των κραφτιβιστών βρίσκει φιλόξενη στέγη στο διαδίκτυο, χωρίς να σνομπάρει τις συναντήσεις της πραγματικής ζωής σε μαθήματα, σεμινάρια, φεστιβάλ χειροτεχνίας. Αν οι θειάδες μας αντάλλασσαν πατρόν από το «Burda» και ξεσήκωναν λύσεις από την «Πρακτική», οι κραφτιβίστριες του 21ου αιώνα σκανάρουν εικόνες στο knitpro, ένα πρόγραμμα που μετατρέπει ψηφιακές εικόνες σε καμβά, επικοινωνούν σε φόρουμ για DIY και έχουν ως Βίβλο του εναλλακτικού πλεξίματος τα βιβλία της σειράς stich 'n'bitch (αμετάφραστη συνήχηση της βελονιάς με το κουτσομπολιό) της φεμινίστριας δημοσιογράφου και ψυχολόγου Debbie Stroller.
Το ράψιμο ενάντια στην υπερθέρμανση του πλανήτη, ενάντια στα sweatshops, ενάντια στον πόλεμο· οι αντάρτισσες του πλεκτού θυμίζουν τις γυναίκες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου που έπλεκαν κάλτσες για τους φαντάρους στο μέτωπο. Με τη διαφορά ότι οι μεταφεμινίστριες πλέκτριες υποστηρίζουν πως πιάνουν τις βελόνες από επιλογή και όχι από ανάγκη και δεν επωμίζονται τον αγώνα του πατριωτισμού, αλλά ηθικές σταυροφορίες για δικαιότερο εμπόριο, για λιγότερη κατανάλωση, για γυναικεία δικαιώματα, για έναν χειροποίητο κόσμο που είναι εφικτός.
Αν η χειροποίητη δημιουργία έχει χρησιμοποιηθεί για κοινωνικούς σκοπούς, το οικιακό DIY (bricolage, όπως το αποκαλούν οι γαλλοτραφείσες), κουβαλά έντονη την οσμή του μικροαστισμού, παρά τις πειραματικές και αντισυμβατικές του ρίζες. Το ρεύμα του DIY άνθησε στον απόηχο των κινημάτων του '60, αγακαλιάστηκε από φοιτητές, μποέμ και εργαζόμενους με καλλιτεχνικές και οικολογικές ανησυχίες, δημιούργησε πρωτοποριακά πρότζεκτ, όπως το Whole Earth Catalog - έναν πρωτοποριακό έντυπο κατάλογο, ο οποίος θεωρήθηκε πρόδρομος του World Wide Web.
«Οι σκύλες καθαρίζουν τη σκατοδουλειά». Σίγουρα θα μένατε έκπληκτες στη θέα ενός τέτοιου εργόχειρου. Η ονομασία «stitch 'n' bitch» (πλέκω και κουτσομπολεύω» ξεκίνησε από τις γυναικοπαρέες που έπλεκαν στις ΗΠΑ και τη Βρετανία του Β' Π.Π., αλλά την επανοικειοποιήθηκαν οι νέες φεμινίστριες. Η μόδα του DIY έδωσε τεράστια ώθηση στα πολυκαταστήματα οικιακών ειδών και σε όλη τη βιομηχανία της ανακαίνισης, με βιντεοκασέτες και τηλεοπτικές εκπομπές που ανέδειξαν σταρ όπως η εκατομμυριούχος Μάρθα Στιούαρτ. Το οποίο πλέον έχει μετεξελιχθεί στα ριάλιτι προσωπικής, οικιακής, ενδυματολογικής και άλλης ανακαίνισης, όπου ένας ειδικός κάνει καινούργια εσένα, το σπίτι σου, το αμάξι σου, τη σχέση σου... Αλλά δεν είναι πια DIY! 
Σήμερα το DIY επιστρέφει, στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, αλλά και ως αμφισβήτηση στη διαμεσολάβηση του εμπορεύματος, ενός εμπορεύματος που μπορεί να έρχεται από τη μακρινή Κίνα και το φτιάχνουν ανήλικοι εργάτες με μισθούς πείνας. Ως αντίδραση στην παγκοσμιοποιημένη κουλτούρα των προϊόντων-σκουπιδιών, οι craftivists προτείνουν μια οικειοθελή επιστροφή στις ρίζες, αίροντας προσωρινά την αλλοτρίωση της εργασίας, εφόσον το υλικό αντικείμενο δεν παράγεται για τον εργοδότη ή το εμπόριο, αλλά για μας τους ίδιους. Οι πλέον ιδεολόγοι εμπνέονται από τις σοσιαλιστικές ουτοπίες του Γουίλιαμ Μόρις και του Τζον Ράσκιν, των πρωτοπόρων του κινήματος Arts & Crafts, επιδιώκουν το γεφύρωμα του χάσματος μεταξύ χειρωνακτικής και διανοητικής εργασίας, την άρση των ορίων μεταξύ λαϊκής δημιουργίας και υψηλής τέχνης. Ο Γουίλιαμ Μόρις, γνωστός για τα περίτεχνα σχέδιά του τυπωμένα σε υφάσματα, πίστευε (όπως και ο Ράσκιν) ότι μία ευημερούσα κοινωνία θα βασίζεται στις συνομοσπονδίες «ελεύθερων τεχνιτών», οι οποίοι θα έφτιαχναν ταπεινά αριστουργήματα με τα χέρια τους, απολαμβάνοντας τη δουλειά και την τέχνη τους, χωρίς διακρίσεις και καταναγκασμούς.
Μπορεί οι craftivists να εμπνέονται από τους ρομαντικούς ουτοπιστές, εμπνέουν όμως τους πραγματιστές του εμπορίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι κάποια προϊόντα πολυτελείας σε συσκευασία DIY - όπως η τσάντα του οίκου Fendi, που κυκλοφορεί σε exclusive εκδοχή «Κέντησέ τη μόνη σου», με βελόνες και κλωστές των 1.000 δολαρίων (!), ανατρέποντας μία από τις βασικές παραμέτρους του DIY, τη μείωση του κόστους μέσω της αξιοποίησης των πρωτογενών υλικών.
Ο κραφτιβισμός, εξισορροπώντας μεταξύ ακτιβισμού, χόμπι, εναλλακτικού λάιφ στάιλ και μοντέρνας φιλανθρωπίας (λέγε με εθελοντισμό), προσπαθεί να πείσει ότι είναι μία αντιπρόταση στους καταναγκασμούς της υλιστικής αλλά αποξενωμένης από τη χειροπιαστή υλική δημιουργία εποχής μας, που βομβαρδίζει με πληροφορίες το κεφάλι και κατεργασμένες τροφές το στομάχι, υποτιμά όμως τη δύναμη και το μεράκι των χεριών.
Για τη συγγραφέα Betsy Greer, ο όρος craftivism παραπέμπει στην προσωπική δημιουργία με πολιτικούς και κοινωνικούς στόχους, σημαίνει να «εκφράζεις τη γνώμη σου μέσα από τη δημιουργικότητα, κάνοντας τη φωνή σου πιο δυνατή, τη συμπόνια σου βαθύτερη και την αναζήτηση δικαιοσύνης διαρκή». Για όσους πιάνει το χέρι τους, είναι ένας τρόπος να ντύσουν, να στολίσουν και να νοικοκυρέψουν όχι μόνο τον ιδιωτικό τους μικρόκοσμο, αλλά και την κοινότητά τους. Για τους πιο ακαμάτηδες από εμάς, το DIY περιορίζεται στο να συναρμολογήσουμε ένα έπιπλο ή να καλλιεργήσουμε ένα γλαστράκι με μυρωδικά.
Ποτέ, όμως, δεν είναι αργά. Μάθε τέχνη κι άσ' τηνε, κι άμα πεινάσεις πιάσ' τηνε!
Πληκτρολογήστε .............. 1 ..............
www.craftivism.com
Το site της Betsy Greer, με ενδιαφέροντες συνδέσμους και προσωπικό μπλογκ.
.............. 2 ..............
www.craftzine.com
Διαδικτυακό περιοδικό για χειροποίητες δημιουργίες.
.............. 3 ..............
www.ftiaxto.gr
Ελληνικό site για καθετί χειροποίητο, με πλούσια βιβλιογραφία.
1935, Καλιφόρνια. Μαθητές γυμνασίων παίρνουν μαθήματα κατάδυσης για ψιλοδουλειές στα λιμάνια και τις μαρίνες. Φορούν αυτοσχέδιες κάσκες, φτιαγμένες από οικιακούς θερμοσίφωνες, οι οποίες τροφοδοτούνται από χειροκίνητες τρόμπες ποδηλάτου. Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΩΝ ΚΡΑΦΤΙΒΙΣΤΩΝ
Το χρονικό του κινήματος
Από τους προδρόμους του μοντερνισμού ώς το αναρχοπάνκ
Η παραδοσιακή αμερικανική κουλτούρα της αυτάρκειας παντρεύεται τα κινήματα αμφισβήτησης της κατανάλωσης και του παθητικού τρόπου ζωής, προτρέποντάς μας να παρατήσουμε τον καναπέ και την τηλεόραση και να ανακαλύψουμε ξανά τη χαρά να φτιάχνουμε μόνοι μας χρηστικά αντικείμενα, σύμφωνα με τις ανάγκες, το γούστο και το χιούμορ μας. Ο χειρωνακτικός ακτιβισμός συμπληρώνει ενάμιση αιώνα ζωής.
* Τι είναι το κίνημα Arts & Crafts; Ενα αισθητικό και καλλιτεχνικό ρεύμα, που ξεκίνησε το 1860 στην Αγγλία και ανανέωσε το design, οδηγώντας σε επανεκτίμηση των διακοσμητικών τεχνών στην Ευρώπη, την Αμερική και την Αυστραλία. Ηταν μία αντίδραση στην ανέμπνευστη ομοιομορφία της μαζικής αναπαραγωγής, που έφερε η βιομηχανική επανάσταση. Ιδρυτική μορφή του ήταν ο άγγλος αναμορφωτής, ποιητής και σχεδιαστής Γουίλιαμ Μόρις. Μαζί με μία ομάδα από σχεδιαστές, κατασκευαστές, διακοσμητές, αρχιτέκτονες και ζωγράφους ίδρυσε την εταιρεία Morris, Marshall, Faulkner & Co, με σκοπό οι εφαρμοσμένες τέχνες να ξαναβρούν την ποιότητα και το πνεύμα που είχαν οι συντεχνίες των μαστόρων του Μεσαίωνα.
Η «εταιρεία» λειτουργεί ως κολεκτίβα καλλιτεχνών, με τους ζωγράφους να φτιάχνουν σχέδια τα οποία αναπαράγουν εξειδικευμένοι τεχνίτες: χειροποίητα αντικείμενα από μέταλλο, κοσμήματα, ταπετσαρίες, υφάσματα, έπιπλα, βιβλία, βιτρό. Πολλά από τα σχέδια αυτά αναπαράγονται ώς σήμερα σε υφάσματα και έπιπλα. Το κίνημα Arts & Crafts ανύψωσε τη χειροποίητη δημιουργία και είχε σκοπό τη σύζευξη «καλών» και «εφαρμοσμένων» τεχνών. Επηρεάστηκε από τις σοσιαλιστικές ιδέες του τεχνοκριτικού και καλλιτέχνη Τζον Ράσκιν, που υποστήριζε ότι ο άνθρωπος πρέπει να επιδιώκει «όχι τη συσσώρευση πλούτου, αλλά τις πιο απλές απολαύσεις, όχι την περιουσία, αλλά τη βαθύτερη εσωτερική ικανοποίηση, να εκτιμά πάνω από κάθε ιδιοκτησία την αυτοδιάθεσή του, να τιμά τον εαυτό του στην άδολη υπερηφάνεια και τη νηφάλια επιδίωξη της ειρήνης».
Αν και πρωτοπόρο ρεύμα, εμπνεόταν από παλαιότερα ρεύματα, όπως η γοτθική αναβίωση, η χειροποίητη τυπογραφία και η καλλιτεχνική βιβλιοδεσία του Μεσαίωνα. Ο Μόρις ανήκε στην αδελφότητα των «προραφαη- λιτών», οι οποίοι ήθελαν να ανανεώσουν τη ζωγραφική, μιμούμενοι ζωγράφους πριν από τον Ραφαήλ και τον Μιχαήλ Αγγελο. Μολονότι κατηγορήθηκε ως ρομαντικά οπισθοδρομικό και ασύμβατο με την εποχή της αστικής εκβιομηχάνισης, το κίνημα Arts and Crafts γνώρισε τεράστια διάδοση και επηρέασε την Art Nouveau, το βιενέζικο Secession, το ολλανδικό De Stijl, το Bauhaus. Σήμερα το κίνημα Arts & Crafts, που διήρκεσε ώς το 1910, θεωρείται πρόδρομος του μοντερνισμού του 20ού αιώνα, ενώ ο προβληματισμός για την ορθή χρήση της τεχνολογίας και των μηχανών παραμένει επίκαιρος.
* Πότε εμφανίστηκε το DIY;
Ο όρος Do It Yourself (φτιάξ' το μόνος σου) καθιερώθηκε από το 1950 ως μέθοδος οικιακής ανακαίνισης. Ως αισθητικό και ιδεολογικό ρεύμα, απέκτησε πολιτικά χαρακτηριστικά κυρίως στις δεκαετίες του '60 και του '70, όταν συνδυάστηκε με την αμφισβήτηση της καταναλωτικής κοινωνίας, από μια γενιά κυρίως διανοητικά εργαζόμενων αποφοίτων κολεγίου και όχι χειρώνακτων εργατών.
Ως θεωρητικός του DIY αναφέρεται ο φιλόσοφος Αλαν Γουάτς, εκλαϊκευτής των ανατολικών φιλοσοφιών, που επηρέασε την ψυχεδελική κουλτούρα των 60s. Μεταξύ άλλων, ο Γουάτς κήρυσσε τον πειραματισμό και την «εφαρμοσμένη αισθητική», με αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες όπου θα καλλιεργούν λαχανόκηπους, θα χτίζουν τα δικά τους σπίτια, θα δημιουργούν το περιβάλλον για να ζήσουν. Ο Γουάτς επέκρινε τη δυτική εκπαίδευση, επειδή βασίζεται σε διανοητικές αφαιρέσεις «και δεν μας δίνει καμία υλική ικανοποίηση, δεν μας μαθαίνει να δημιουργούμε τίποτα με τα χέρια μας, να χτίζουμε, να μαγειρεύουμε, να φτιάχνουμε ρούχα, να κάνουμε έρωτα, δεν μας διδάσκει τίποτα από τις στοιχειώδεις λειτουργίες της ζωής».
Επηρεασμένοι από αντίστοιχες ιδέες, κοινότητες ανήσυχων νέων αναζητούσαν παλιά ή ακόμα και εγκαταλειμμένα σπίτια και τα ανακαίνιζαν μόνοι τους. Η σημαντικότερη έκδοση για DIY ήταν ο Whole Earth Catalogue, του βιομηχανικού σχεδιαστή και οραματιστή Τζέιμς Μπάλντγουιν, που ξεκίνησε το 1968 και συνεχίστηκε για δεκαετίες.
* Και πώς πέρασε το DIY στην πανκ κουλτούρα;
Ως πανκ DIY θεωρείται το ρεύμα εκείνο που πρωτεμφανίστηκε στην Αγγλία του '70, μετά την οικονομική κρίση που οδήγησε στο συντηρητισμό και το νεοφιλελευθερισμό της Θάτσερ. Ο πιο σαφής εκφραστής του πανκ DIY ήταν το αναρχοπάνκ συγκρότημα - κολεκτίβα των Crass, οι οποίοι αμφισβητούσαν τη μουσική βιομηχανία και την εμπορευματική διασκέδαση και έφτιαχναν οι ίδιοι τους δίσκους τους, οργάνωναν τις συναυλίες τους, και διέδιδαν τις αναρχικές, φεμινιστικές, αντιπολεμικές και οικολογικές ιδέες τους με στένσιλ-γκράφιτι στους τοίχους, τις διαφημιστικές πινακίδες και στον υπόγειο σιδηρόδρομο.
Τα πανκ φανζίν, οι κασέτες, οι ανεξάρτητες δισκογραφικές, τα συγκροτήματα των «υπογείων», οι καταλήψεις στέγης ήταν η έκφραση του πανκ DIY ώς και τη δεκαετία του '90. Από αυτό το ρεύμα επηρεάστηκαν κινήματα όπως τα riot girls και το grunge στα πρώτα του βήματα. Σήμερα η πανκ DIY ιδέα επιβιώνει με διαφορετικές μορφές, βρίσκοντας νέους χώρους έκφρασης μέσα και από την ψηφιακή δημιουργία και το διαδίκτυο - κυβερνοπάνκ, πειραματική ηλεκτρονική μουσική, ανοιχτό λογισμικό - Linux, Creative Commons, ανταλλαγή ψηφιακού υλικού, downloading...
* Και σήμερα; Πώς φτάσαμε στον craftivism;
DIY, punk, crafts, arts και ακτιβισμός. Ορος που περικλείει πολλές πρακτικές και τάσεις, γεννήθηκε στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο του αντιπολεμικού κινήματος και των κινημάτων κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και του φεμι- νισμού του τρίτου κύματος.
Πηγές: Wikipedia, εγκυκλοπαίδεια Britannica.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Betsy Greer 
Η νονά του craftivism
Η βρετανίδα κοινωνιολόγος Betsy Greer, συγγραφέας του βιβλίου «Knitting for good» (πλέξιμο για καλό σκοπό), δεν μπήκε ποτέ στο δίλημμα να διαλέξει τις λέξεις ή τις πλέξεις, τα νήματα ή τα νοήματα.
Επέλεξε και τα δύο. Να πλέκει με νόημα και να γράφει για το πλέξιμο. Νονά του όρου craftivism, μιλά στο ΕΨΙΛΟΝ για τον χειροποίητο ακτιβισμό και για την πολιτική αξία του DIY. Εσείς εφηύρατε τον όρο craftivism; «Το πρωτοείπε μία φίλη σε έναν κύκλο πλεξίματος το 2003. Μιλούσα για τη σχέση χειροτεχνίας (craft) και ακτιβισμού (activism) κι εκείνη μου λέει "Γιατί δεν το λες craftivism;". Ηταν κάτι εντελώς νέο και ήθελα να δω μέχρι πού θα φτάσει. Αρχισα να γράφω γι' αυτό στο ίντερνετ και να κουβεντιάζω με τους φίλους μου».
Πότε ξεκινήσατε να πλέκετε; «Στη Νέα Υόρκη, το 2000, σε έναν κύκλο πλεξίματος με μία φίλη. Ολοι ήταν ζεστοί και αλληλέγγυοι, με βοηθούσαν, ένιωθα υπέροχα. Μετά έμεινα μόνη, απογοητεύτηκα και το ξανάρχισα το 2001, έναν παγωμένο χειμώνα στη Βόρεια Καρολίνα, σε ένα διαμέρισμα μόνη με τη γάτα μου, έπλεκα αξεσουάρ για να ζεσταθώ».
Οι κύκλοι «ριζοσπαστικού πλεξίματος» ξεπήδησαν από το φεμινισμό του τρίτου κύματος. Σας έχουν ποτέ κατηγορήσει ότι έτσι επιστρέφετε στον οικιακό ρόλο της γυναίκας; «Οχι πια. Παλιότερα ήταν ισχυρή η άποψη στα ΜΜΕ ότι η χειροτεχνία είναι αντιφεμινιστική. Αντί να φοβηθούμε, υψώσαμε ανάστημα και είπαμε στις φεμινίστριες παλαιάς σχολής ότι εφόσον επιλέγαμε εμείς τα δικά μας σχέδια, με τους δικούς μας όρους, αυτό μας έκανε φεμινίστριες. Χάρη στους δικούς τους σκληρούς αγώνες πιάσαμε τη ραπτομηχανή και τη βελόνα, όχι από καταναγκασμό, αλλά επειδή θέλαμε».
Ποιες είναι οι επιρροές στο κίνημα του craftivism; «Οι ρίζες μας εντοπίζονται στην πανκ DIY σκηνή· από εκεί προέκυψαν και τα riot girls του '90. Βλέποντας τα αγόρια να φτιάχνουν μπάντες και να γράφουν σε φανζίν, καταλάβαμε ότι μπορούμε να κάνουμε ακριβώς το ίδιο. Το ήθος του DIY μάς βοήθησε να συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούμε να φτιάξουμε τους δικούς μας κανόνες, όχι απαραίτητα με έναν αναρχικό τρόπο, αλλά έχοντας απόλυτη ελευθερία για να πειραματιστούμε».
Δεν ανησυχείτε για την εμπορευματοποίηση του DIY και του craftivism; «Καμιά φορά, ναι. Αλλά αφού είδα από πολύ μικρή τη μουσική που μου άρεσε (το grunge, οι Nirvana, οι Soundgarden) να γίνεται εμπορική, κατάλαβα νωρίς ότι οι μόδες έρχονται και παρέρχονται. Αν σε νοιάζει κάτι πραγματικά, θα το κάνεις και όταν η μόδα φύγει. Είναι οδυνηρό να βλέπεις κάτι που αγαπάς να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης, αλλά το ενδιαφέρον του mainstream έχει και καλές πλευρές. Φτάνει το μήνυμά σου σε ένα ευρύτερο κοινό, έστω και αν μέχρι να φτάσει έχει ξενερώσει».
Ποια είναι τα κύρια πολιτικά χαρακτηριστικά του craftivism; «Υπάρχουν craftivists που φτιάχνουν έργα ενάντια στην υπερθέρμανση του πλανήτη, το ρατσισμό, το σεξισμό, για τη δημόσια υγεία, την εξωτερική πολιτική, το περιβάλλον. Η δική μου οπτική είναι κυρίως αντιπολεμική. Οι πολεμικές συγκρούσεις συνεχίζονται για τόσον καιρό και ο κόσμος πια δεν νοιάζεται - είναι σοκαριστικό. Οι κυβερνήσεις μας μας ζητάνε να συναινέσουμε σε φρικτές πράξεις κι εμείς ονειρευόμαστε το καινούργιο μας βιντεογκέιμ. Δεν λέω ότι πρέπει να παγώσουμε όλες μας τις δραστηριότητες, απλώς να δείχνουμε περισσότερο ενδιαφέρον στο τι γίνεται γύρω μας».
Το βιβλίο σας «Knitting for good» είναι μόνο για γυναίκες που πλέκουν; «Είναι ένα βιβλίο για το πώς μπορείς με το πλέξιμο να κάνεις κάτι καλό, για τον εαυτό σου πρώτα απ' όλα, την κοινότητά σου, τον κόσμο. Το πλέξιμο είναι μόνο ένα μέσο· όμως, οι βασικές αρχές τού να χρησιμοποιείς το πάθος σου για αλτρουιστικούς σκοπούς ισχύουν και σε άλλα ενδιαφέροντα. Και, ναι, οι άντρες πλέκουν. Και όχι πια κρυφά. Για να το θέσω απλά, οι άντρες που πλέκουν είναι σέξι. Η έκφραση της δημιουργικότητας είναι εξίσου αρσενική όσο και θηλυκή, ακόμα και αν δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά στην κουλτούρα μας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου