Φεμινιστικοί ακτιβισμοί ως μέσα για την αντικαθεστωτική πάλη: H σύγχρονη Ρωσία στο φόντο της υπόθεσης δίωξης των Pussy Riot

Φαίνεται πως η βαθιά πληγωμένη μετακομμουνιστική Ρωσία μέχρι και σήμερα υποφέρει, μεταξύ άλλων, από μία παλινδρόμηση προς τις βαθύτατα συντηρητικές αξίες του ορθόδοξου χριστιανικού υλικού πολιτισμού: πατριαρχία, θεσμοποιημένη ομοφοβία, μισογυνισμός. Αναμφίβολα, σε εμβληματικό «κήρυκα» του σύγχρονου σκοταδισμού αναδεικνύεται ο Β. Πούτιν.

Της Αλίκης Κοσυφολόγου «Death to prison, Freedom to protest» Στίχος από το Ομώνυμο τραγούδι των Ρussy Riot Tελευταίο του κατόρθωμα η απαγόρευση της δημόσιας αναφοράς σε ομόφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό. Το επίμαχο νομοσχέδιο, το οποίο σημειωτέον εγκρίθηκε από 436 μέλη της Δούμας,  κατασκευάζει την έννοια της  «ομοφυλοφιλικής προπαγάνδας», εισάγοντας την στο πεδίο των αξιόποινων πράξεων οδηγώντας κατά συνέπεια στην ποινικοποίηση καθαυτού του ομόφυλου σεξουαλικού προσανατολισμού. Πάντως, ούτε οι καταγγελίες σύσσωμης της αντιπολίτευσης για νοθεία υπέρ του κόμματος «Ενωμένης Ρωσίας» σε επάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις από το 2007 ως το 2011 φαίνεται να τον έχουν πτοήσει. Αντίθετα, χωρίς να εγκαταλείψει τους ρυθμούς συστηματικής σωματικής άσκησης - στην οποία οφείλει εξάλλου και την εντυπωσιακή φυσική του κατατομή - υπερηφανεύεται δημόσια για την σταθεροποίηση των ρυθμών ανάπτυξης της ρωσικής οικονομίας επί των ημερών του. Η  αντεπανάσταση που φιλοδοξεί να ηγείται ο μυώδης ρώσος πολιτικός έχει κάνει σημαία την αγάπη για την πατρίδα, την χριστιανική ορθόδοξη θρησκεία και την οικογένεια. Η ψήφιση του νόμου  για τα «εγκλήματα» που προσβάλλουν το θρησκευτικό αίσθημα – τέθηκε σε ψηφοφορία μαζί με το νομοθέτημα σχετικά με την «ομοφυλόφιλη προπαγάνδα» και εγκρίθηκε από 308 βουλευτές –παρουσιάστηκε ως υλικό απότοκο του πνεύματος της υπεράσπισης των βαλλόμενων από τον αθεϊσμό χριστιανικών ηθών που διακατέχει την σημερινή ρωσική εξουσία, ωστόσο όλα δείχνουν πως η επιλογή της εισαγωγής αυτού του νόμου στη σημερινή συγκυρία δεν είναι ουδέτερη πολιτικά, ούτε άσχετη με την πολύκροτη υπόθεση της δίωξης των Pussy riot. Όπως έχει φανεί μέχρι τώρα, ούτε ο ίδιος, ούτε οι συνεργάτες του δεν είχαν υπολογίσει στον διεθνή αντίκτυπο της συγκεκριμένης υπόθεσης, ο οποίος έχει οδηγήσει μέχρι και την οργάνωση καμπάνιας της Διεθνούς Αμνηστίας* για την απελευθέρωση των δύο μελών του συγκροτήματος που παραμένουν μέχρι σήμερα προφυλακισμένες. Όλα ξεκίνησαν, όταν τον Φεβρουάριο του 2012, στο πλαίσιο προεκλογικής εκστρατείας κατά του Πούτιν, οι νεαρές με τις πολύχρωμες κουκούλες «έψαλαν» μία εξυβριστική προσευχή εναντίον του μέσα σ ένα καθεδρικό ναό διακινώντας διαδικτυακά και το ανάλογο βίντεο που τις κατέγραφε εν ώρα δράσης. Ένα μήνα αργότερα, τρία από τα μέλη του συγκροτήματος συνελλήφθησαν με την κατηγορία του χουλιγκανισμού. Μέχρι σήμερα, κι ενώ οι Νάντια Ταλανίκοβα και η Μαρία Αλιοκίνα παραμένουν έγκλειστες εκτίοντας ποινή για «χουλιγκανισμό υποκινούμενο από θρησκευτικό μίσος», ολοένα και πληθαίνουν οι καταγγελίες των ίδιων, των δικηγόρων τους και των οικείων τους για τις αθλιότατες συνθήκες κράτησης τους. Μάλιστα, πρόσφατα η Ταλανίκοβα κατήγγειλε το καθεστώς υπερεργασίας που υποβάλλονται οι κρατούμενες στη φυλακή της Μορδόβια, οπού κρατείται και η ίδια, ενώ επίσης ανέφερε και για τις ανεπίσημες πρακτικές πειθάρχησης που ακολουθούνται όπως για παράδειγμα αποστέρηση των γυναικών από το να πάνε τουαλέτα για μία ολόκληρη ημέρα, ή επίσης οι ξυλοδαρμοί που συμβαίνουν πάντα με την ανοχή της διοίκησης των φυλακών. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας και οι δύο γυναίκες προχώρησαν η μία μετά την άλλη σε απεργία πείνας, την οποία σταμάτησαν πρόσφατα Το μπλογκ που έχει δημιουργηθεί για να υποστηρίξει την καμπάνια για την απελευθέρωση τους: http://freepussyriot.org/ δέχεται καθημερινά εκατοντάδες μηνύματα υποστήριξης και αλληλεγγύης, όπως αντίστοιχα συμβαίνει και με τον λογαριασμό στο twiter: @freepussyriot, που έχει φτιαχτεί για τον ίδιο σκοπό. Όμως ποια είναι στην πραγματικότητα η απήχηση του αγώνα αυτών γυναικών στα πλατιά πληττόμενα από την φτώχεια κομμάτια της ρωσικής κοινωνίας και μάλιστα εν όψει ακόμη ενός βαρύ και οδυνηρού χειμώνα; Οπωσδήποτε, η υπόθεση αυτή έχει συμβάλλει καθοριστικά για να πέσει άπλετο φως και να δοθεί διεθνής δημοσιότητα στην απουσία και του ελάχιστου ίχνους δημοκρατικότητας στην λειτουργία της μονοκρατορίας του Πούτιν στη Ρωσία από το 2000 μέχρι και σήμερα. Αλλά σε ποιο βαθμό στη σημερινή Ρωσία τα γεγονότα αυτά θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν ένα ρεύμα προοδευτικών κοινωνικών διεκδικήσεων; Και μάλιστα όταν δεν υπάρχει κανενός είδους δημοκρατική –κοινωνικά προοδευτική παράδοση που να μπορεί να εγγυηθεί την εκκίνηση μιας τέτοιας διαδικασίας. Για παράδειγμα, ας μη ξεχνάμε εξάλλου ότι στη Ρωσία παρέμενε μέχρι το 1993 ενεργός ο νόμος που απαγόρευε την ομοφυλοφιλία. Το πνιγηρό κοινωνικό κλίμα που συντηρούνταν κάτω από τη σκέπη βαθύτατα αντιδραστικών θεσμών δεν άφησε μεγάλα περιθώρια για την δημιουργία αντίρροπων κοινωνικών ρευμάτων. Η έντονη ρευστότητα των πρώτων μετασοβιετικών χρόνων ευνόησε την στροφή προς απηρχειωμένες αξίες καθώς και προς την ορθόδοξη εκκλησία. Η παραμονή του Πούτιν στην εξουσία για περισσότερο από 12 χρόνια δεν είναι φαινόμενο που χωρά σε υπεραπλουστευτικές ερμηνείες, ωστόσο είναι βέβαιο πως το προφίλ του άνδρα με πυγμή, που έντεχνα καλλιεργεί έχει συνεισφέρει σημαντικά σ αυτήν. Δεν είναι τυχαίο ότι μικρό πλήγμα υπέστη η δημοτικότητα του μετά την αποκάλυψη του δεσμού που διατηρούσε με την πρωταθλήτρια της ρυθμικής γυμναστικής Αλίνα Καμπάεβα. Παρ όλα αυτά, η προεκλογική καμπάνια εναντίον του, στην οποία συμμετείχαν και οι Pussy Riot, είναι δείκτης εμφάνισης ενός μέρους της ρωσικής κοινωνίας που δυσφορεί  με το μεγάλο δημοκρατικό έλλειμμα και με την καταστολή που έχει επιβάλλει ο σύγχρονος μονάρχης. Εξάλλου, η πρόσφατη καταδίκη τριάντα ατόμων για την συμμετοχή του σε «ταραχές» που έγιναν κατά τη διάρκεια διαδήλωσης κατά του Πούτιν τον Μάιο του 2012  –μεταξύ των οποίων και του Μιχαήλ Κοσένκο, ο οποίος καταδικάσθηκε να υποβληθεί σε υποχρεωτική ψυχιατρική θεραπεία– αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα φρονηματικής δίωξης και κατά συνέπεια δημιουργεί εκ νέου και με ρητούς–υλικούς όρους ομάδες αντιφρονούντων που συγκρούονται ανοιχτά με το επίσημο κράτος. Mέσα στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι και οι Pussy Riot εντάσσονται στην κατηγορία των «νέων» ρώσων αντιφρονούντων. Το ειδικό ενδιαφέρον που γεννάται εν προκειμένω και σε σχέση με τα ζητήματα του φύλου δεν εξαντλείται αποκλειστικά στο ότι πρόκειται για γυναίκες που βρίσκονται υπό δίωξη. «Ένα τέλος για στους σεξιστές πουτινιστές» (The fucking end to sexist putinists!) ακούγεται στο ρεφραίν του τραγουδιού Κροπότκιν – Βότκα, ενώ στο «Raze the pavement», οι εξελίξεις στον αραβικό κόσμο φαίνεται πως έχουν γίνει πηγή έμπνευσης αφού γράφεται: «ο αιγυπτιακός αέρας είναι καλός για τα πνευμόνια, κάνε μία Ταχρίρ στην Κόκκινη Πλατεία». Τα τραγούδια των νεαρών γυναικών μουσικών με τις γκροτέσκες στολές έχουν ένα σαφές πολιτικό περιεχόμενο καθώς καταγγέλλουν την αστυνομική καταστολή, την δικαστική αυθαιρεσία και την αντικοινωνική διάσταση της ρώσικης κυβερνητικής πολιτικής που οδηγεί στην ολοένα και μεγαλύτερη εμβάθυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Παράλληλα, έχουν πολλές αναφορές στο ίδιο το πρόσωπο του Πούτιν, όπου τον καταγγέλλουν, μεταξύ άλλων αλλά και κυριότερα, για τον σεξισμό του. Με ύφος που ακολουθεί την  παράδοση του επιθετικού αναρχικού φεμινισμού τα πανκ υβρίδια «στολίζουν» τον Πούτιν με ένα σωρό βαρείς χαρακτηρισμούς όπως: άθλιο δικτάτορα, σεξιστή κοκ. Η προκλητική τους εμφάνιση γίνεται μέρος της πολιτικής πρόκλησης των  κοριτσιών που απαρτίζουν το συγκρότημα. Εν προκειμένω πρέπει να σημειωθεί ότι στις περισσότερες από τις περφορμανς τους οι Pussy Riot έχουν καλυμμένα τα πρόσωπα τους. Ανάλογα, οι σύγχρονες τους femen*,  -αν και οι ακτιβισμοί τους διέπονται από ένα πνεύμα έντονο μητροκεντρισμού και υπό την έννοια αυτή διαφοροποιούνται από αυτούς των Pussy Riot- , θέτουν επίσης την προκλητική εμφάνιση ως αιχμή των πολιτικών τους παρεμβάσεων –επιλέγουν να εμφανίζονται γυμνόστηθες. Όταν το 1913 η σουφραζέτα Έμιλι Ντειβιντσον έριξε το άλογο της μπροστά στον βασιλιά Γεώργιο κατά τη διάρκεια του επίσημου αγώνα ιπποδρομιών στο Έψομ, εισήγαγε την ιδέα του ακτιβισμού ως μέσου πολιτικής πάλης και ειδικότερα ως μέσου πάλης στον αγώνα για την πολιτική και κοινωνική χειραφέτηση των γυναικών. Αρκετές δεκαετίες αργότερα κι ενώ είχε προηγηθεί η ανάδειξη του ριζοσπαστικού δεύτερου φεμινιστικού κύματος, από τη δεκαετία του ογδόντα κι έκτοτε, οι φεμινιστικοί ακτιβισμοί έγιναν περισσότερο πειραματικοί και με έντονα  στοιχεία περφορμανς. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα φάνηκε πως το αίτημα για «άμεση δράση» υπονομεύτηκε από την ίδια της καινοτομίας της φόρμας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την σε ένα βαθμό σεπαρατιστική λογική που επικράτησε στους κόλπους του ριζοσπαστικού φεμινιστικού κινήματος περιόρισε την πολιτική εμβέλεια τέτοιων πρακτικών. Η «φεμινιστικοποίηση» της καταγγελίας της αυταρχικής εξουσίας και  κατά συνέπεια η χρήση ενός φεμινιστικού χαρακτήρα ακτιβισμού ως μέσου για την αντικαθεστωτική πάλη είναι ίσως η πιο σημαντική καινοτομία που συνεισφέρουν οι Pussy riot ή ακόμη και οι Femen στην παγκόσμια πάλη για χειραφέτηση πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική. Προφανώς, μέχρι ώρας, υπό διακύβευση παραμένει η υλική σύνδεση τέτοιων εγχειρημάτων με τις υπόλοιπες ριζοσπαστικές κοινωνικές αντιστάσεις που αναδύονται στη σημερινή συγκυρία της «παλινόρθωσης».  Εξάλλου, αν υπάρχει ένα στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί από κάθε νεοφώτιστο κίνημα σήμερα είναι αυτό της καλλιέργειας της υπέρβασης της μονομέρειας των σκοπών των αγώνων. *Εκτός από την καμπάνια της Διεθνούς Αμνηστίας, αρκετοί διάσημοι μουσικοί εκφράσει την αλληλεγγύη τους στις Pussy Riot  όπως οι: Βeaste boys, Genesis, Red Hot chili peppers, Rise Against, Kορτνει Λοβ, Μαντόνα, Πωλ Μαρκάτνει, Μπιορκ, Γιόκο Όνο, Πάτι Σμιθ * Οι Femen συστάθηκαν στην Ουκρανία το 2008, υποστηρίζουν όμως την διεθνή τους δικτύωση.                                 πηγη:http://www.rednotebook.gr/details.php?id=10814