Ρομπέρ Λεπάζ
Ο κορυφαίος Καναδός σκηνοθέτης, ηθοποιός και συγγραφέας Ρομπέρ Λεπάζ, γνωστός ως «αλχημιστής του μοντέρνου εικονοκλαστικού θεάτρου», μας ταξιδεύει στη «Μακρινή πλευρά του φεγγαριού» στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και μας εξηγεί πώς οραματίζεται το θέατρο του μέλλοντος. Γεννήθηκε στο Κεμπέκ, λατρεύει τον Κοκτό και το ροκ εντ ρολ και η ιδιοφυής σκηνοθετική του προσέγγιση επαναπροσδιορίζει συνεχώς τα όρια της θεατρικής αναπαράστασης, κυρίως μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών. Ο 54χρονος Ρομπέρ Λεπάζ, ο οποίος βραβεύτηκε με το μεγάλο Ευρωπαϊκό Θεατρικό Βραβείο το 2007 και σύμφωνα με το φίλο και συνεργάτη του Πίτερ Γκάμπριελ «δημιουργεί θέατρο για τους ανθρώπους που δεν τους αρέσει το θέατρο» επισκέπτεται τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών για να μας ταξιδέψει στη «Μακρινή πλευρά του φεγγαριού» («The far side of the moon») υπό τους ήχους της πρωτότυπης μουσικής της Λόρι Άντερσον και με ερμηνευτή τον Ιβ Ζακ. Το πολυεπίπεδο και αυτοβιογραφικό έργο του Λεπάζ ξετυλίγει μπροστά στα μάτια μας τα μυστήρια του Σύμπαντος, ενώ αφηγείται την ταραχώδη σχέση δύο αδερφών μετά την απώλεια της μητέρας τους. Ο πολυμήχανος θεατράνθρωπος, απρόσμενα αμήχανος κι ευχάριστα σεμνός όταν τον συνάντησα, μιλά πάντα στο α’ πληθυντικό πρόσωπο όταν αναφέρεται στη δουλειά του και δε διστάζει να μιλήσει για τη δύσκολη παιδική του ηλικία, την εύθραυστη ψυχική υγεία των καλλιτεχνών αλλά και το μύθο της εξουσίας του σκηνοθέτη.
Κάνω θέατρο γιατί εκεί μπορώ να κρυφτώ καλύτερα απ’ οπουδήποτε αλλού. Παρόλο που από 4-5 ετών είχα αναπτύξει ένα πάθος για τη γεωγραφία κι αργότερα τις επιστήμες, έτσι όπως είμαι πολύ ντροπαλός και κοινωνικά αδέξιος, βρήκα καταφύγιο στο θέατρο.
Είχα μια πολύ δύσκολη παιδική ηλικία με πολύ θλίψη και μοναξιά. Έχω ζήσει τη σκληρότητα και την έλλειψη ανεκτικότητας από το σχολικό μου περιβάλλον λόγω της άχαρης φυσικής μου κατάστασης. Πλέον μεταφράζω εκείνα τα συναισθήματα μέσα από τη θεματική των παραστάσεών μου. Η ωμότητα και η βαρβαρότητα των παιδιών, πάντως, με έχει στιγματίσει. Γι’ αυτό δεν μπορώ να κάνω παιδικό θέατρο.
Όταν ξεκινάμε μία νέα παράσταση, πάντα λέω στους συνεργάτες μου είναι ότι δεν ξέρω που πηγαίνουμε. Προτιμώ να είμαι ένας Χριστόφορος Κολόμβος που ξέρει ότι κάπου εκεί μακριά υπάρχει μία νέα ήπειρος στην οποία κάποτε θα φτάσει με το πλήρωμά του.
Οι καλλιτέχνες θέτουμε συνεχώς τον εαυτό μας και την ψυχική μας υγεία σε κίνδυνο έτσι όπως αλλάζουμε συνεχώς προσωπικότητα, ταυτότητα και φύλλο ανάλογα με το ρόλο που υποδυόμαστε κάθε φορά. Εμένα με προστατεύει η αδερφή μου, ο φύλακας άγγελός μου, που με βοηθά από τότε που ήμουν 14 ετών και ανέβηκα για πρώτη φορά στη σκηνή.
Οι ηθοποιοί δεν πρέπει να υποδύονται αλλά να παίζουν, να διακινδυνεύουν. Σήμερα, παρόλο που υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ηθοποιοί σε όλο τον κόσμο, όλο και φθίνει η διάθεση για παιχνίδι επί σκηνής.
Δεν πιστεύω στην εξουσία του σκηνοθέτη αλλά στην ουτοπία της συλλογικής δημιουργίας. Ξέρω, ακούγεται πολύ passé, αλλά νομίζω ότι μόνο στη συνεύρεση και τη συν-δημιουργία μπορεί να υπάρχει κάποια ελπίδα για την τέχνη του μέλλοντος.
Μας αρέσει να λέμε παλιές ιστορίες με νέο λεξιλόγιο. Γι’ αυτό στις παραστάσεις μας συχνά εργάζονται ηλεκτρονικοί, μηχανικοί, βιολόγοι, συνθέτες ή video designers. Για να κρατήσουμε ζωντανή την τέχνη μας πρέπει να απευθυνθούμε και σε άλλες επιστήμες. Η τεχνολογία άλλωστε είναι μια Μπρεχτική εναλλακτική λύση, φαινομενικά μυστηριώδης αλλά ουσιαστικά απλή. Το θέατρο εξάλλου είναι ένα εργαστήριο. Ένα σταυροδρόμι διάφορων εμπειριών και τεχνών.
Για τη γραφή ενδιαφέρθηκα από τότε που λάτρεψα τους υπότιτλους. Όλα τα κείμενά μου έχουν δανειστεί στοιχεία από το ρυθμό και την τεχνοτροπία των ταινιών, των τηλεοπτικών σίριαλ, των διαφημιστικών και των video clips γιατί με ενδιαφέρει να αφηγούμαι μια ιστορία στα μέτρα που το κοινό αντιλαμβάνεται. Η θεατρική αφήγηση είναι ακόμα και στις μέρες μας αργή, δυσκίνητη, βαρετή.
Αν θέλουμε η δουλειά μας να έχει παγκόσμια εμβέλεια, πρέπει να μιλάει για κάτι δικό μας, για κάτι που γνωρίζουμε και μας αφορά. Στηριζόμαστε στην εντοπιότητά μας για να μιλήσουμε την παγκόσμια γλώσσα του θεάτρου.
Σκηνοθετώντας τις συναυλίες του Πίτερ Γκάμπριελ και ζώντας από κοντά τη δυνατότητα να εκθέτεις τη δουλειά σου μπροστά σε χιλιάδες ανθρώπους, συνειδητοποίησα ότι όσο περισσότερος κόσμος υπάρχει σε μια αίθουσα, τόσο χαμηλότερος είναι ο μέσος όρος ωριμότητας και κατανόησης του κοινού. Γι’ αυτό προτιμώ να δείχνω τη δουλειά μου σε θέατρα με ανθρώπινα μεγέθη.
Αν ρωτήσεις έναν άνθρωπο στη Δύση να σου περιγράψει ένα δέντρο, θα σου μιλήσει για τον κορμό και τα φύλλα του. Στην Ανατολή, θα σου μιλήσει για τις ρίζες του. Γιατί ο μόνος τρόπος για να αναπτυχθείς προς τα πάνω, είναι να ποτίζεις και να φροντίζεις τις ρίζες σου, τη βάση σου.
Η Ευρώπη είναι μια ιδέα μάλλον παρά μια ήπειρος με συγκεκριμένα γεωπολιτικά όρια. Το Κεμπέκ είναι μια επαρχία, ένα γαλατικό χωριό με μια αγγλόφωνη κεφαλή. Ο Καναδάς είναι μια μεγάλη σε έκταση χώρα, γεγονός που μας κάνει αφελείς και αδέξιους.
επιλογή βίντεο :Τέχνης Άνεμος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου