Σε οποιοδήποτε χρόνο στην ανθρώπινη ιστορία εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν δοκιμασθεί από κάποια μορφή ψυχικής νόσου και πολλαπλάσιος αριθμός ατόμων γύρω απ’ αυτούς έχουν επηρεασθεί από τη νόσο.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη αύξηση της γνώσης για τις ψυχικές νόσους με μεγάλη βελτίωση στη διάγνωση και θεραπεία.
Αν και αποτελούν αρκετά συχνό πρόβλημα (27% των ενηλίκων ευρωπαίων πολιτών μια φορά τουλάχιστον στη ζωή τους υπέφεραν από κακή ψυχική υγεία), 60 -65% απ’ αυτούς που υποφέρουν δεν λαμβάνουν ακριβή διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία.
Στο 60% αυτών των περιπτώσεων οι διαταραχές αρχίζουν στην εφηβεία, όμως ή αγνοούνται ή υπάρχει άρνηση του προβλήματος με αποτέλεσμα η κατάσταση να έχει γίνει χρόνια, το άτομο να έχει περιθωριοποιηθεί, όταν μετά 10-15 χρόνια επιληφθούν οι ειδικοί.
Τα διεθνή δίκτυα συνηγορίας έχουν καταλήξει σε 4 κύριες αιτίες γι’ αυτή την κατάσταση:
- Έλλειψη πληροφόρησης και εκπαίδευσης για τις διαταραχές και τις επιπτώσεις στην περίπτωση «μη διάγνωσης» και «μη κατάλληλης θεραπείας».
- Προκαταλήψεις και στιγματισμός σαν αποτέλεσμα άγνοιας και φόβου γι’ αυτούς που πάσχουν.
- Έλλειψη πολιτικής κατανόησης και βούλησης που θα βοηθήσει στην παράκαμψη αυτής της κατάστασης.
- Έλλειψη κατάλληλων πόρων ώστε να υπάρξει αποτελεσματική βοήθεια για πάσχοντες και οικογένειες μέσα στην κοινότητα.
Για την Ευρώπη το οικονομικό κόστος από τη μη έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση είναι της τάξης των 240 δις ευρώ / έτος, ενώ το κοινωνικό κόστος (διάλυση οικογενειών, απώλεια εργασίας, ανεργία, αυτοκτονίες, πράξεις βίας κ.λπ.) δεν μπορεί να υπολογισθεί.
Παρ’ όλα αυτά όμως η ψυχική νόσος παραμένει ο φτωχός συγγενής των διαφόρων συστημάτων υγείας, έτσι ώστε να μην ικανοποιούνται ούτε στοιχειωδώς οι ανάγκες των πασχόντων αλλά και των οικογενειών τους.
Για τις οικογένειες που φροντίζουν άτομα σε σοβαρή ψυχική νόσο είναι γνωστά από έρευνες πολλά στοιχεία, όπως ότι οι φροντιστές είναι ηλικίας από 50-70 ετών (κυρίως μητέρες), το 84% των πασχόντων ζουν μαζί με τις οικογένειες τους, η εβδομαδιαία φροντίδα κυμαίνεται από 55-61 ώρες, το δε ½ των ευρωπαίων πολιτών δηλώνει ότι η οικονομική επιβάρυνση είναι πολύ μεγάλη για να μπορεί να την αντιμετωπίσει.
Όσον αφορά τις προτεραιότητες που οι ίδιες οι οικογένειες ιεραρχούν, αυτές είναι, η συμβουλευτική πώς να χειρίζονται ειδικά προβλήματα, η βοήθεια στον ασθενή πώς να διατηρήσει ή να επανακτήσει την κοινωνική λειτουργικότητα, οι ακριβείς πληροφορίες από τους επαγγελματίες, η εκπαίδευση του ασθενούς και η ένταξή του σε ομάδες αυτοβοήθειας για βοήθεια και πληροφόρηση, η βοήθεια στο περιβάλλον του.
Από τα παραπάνω εξάγονται και οι στόχοι της πολιτείας για την ψυχική υγεία, που είναι :
- Η διάθεση των αναλογικών πόρων που δικαιούται ο Τομέας
- Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινότητας, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτικών, οι αναγκαίες συμμαχίες
- Υπηρεσίες στην κοινότητα που θα εξασφαλίζουν συνέχεια της φροντίδας και παρεμβάσεις στο περιβάλλον του ασθενή καθώς και έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.
- Υποστήριξη – εκπαίδευση και συμμετοχή της οικογένειας, που πρέπει να αποτελεί τον 3ο εταίρο στη θεραπευτική διαδικασία και στη σχέση ειδικού ασθενούς.
-Θεσμοθέτηση της ψυχοεκπαίδευσης της οικογένειας και του ασθενούς.
Παρ’ ότι τα ανωτέρω είναι γνωστά και έχουν υλοποιηθεί με καλά αποτελέσματα σ’ άλλες χώρες και σε κάποιο βαθμό και στη χώρα μας, το ερώτημα είναι γιατί δεν εφαρμόζονται στην έκταση και με το ρυθμό που είναι αναγκαίος.
Οι οργανώσεις πασχόντων και οικογενειών έχουν σημαντικό ρόλο για την βελτίωση της ευαισθητοποίησης του κοινού επιτυγχάνοντας μια αξιοσημείωτη διάχυση της πληροφορίας, ευνοώντας μια ταχύτερη ενσωμάτωση στην κοινωνία, μείωση των υποτροπών, προσωπική ενδυνάμωση και ελαχιστοποίηση του στίγματος.
Είναι ανάγκη να υποστηριχθούν οι προσπάθειες των οργανώσεων να γίνουν περισσότερες που με τη συνεργασία δικτύου επαγγελματιών, κρατικών και επιχειρηματικών φορέων θα βοηθήσουν στην καλύτερη εκπαίδευση για την ψυχική νόσο.
Αν πετύχουμε να έχουμε τον ασθενή, την οικογένεια και το γενικό πληθυσμό καλύτερα πληροφορημένους και εκπαιδευμένους για την ψυχική νόσο και τις συνέπειες της, καλύτερα πληροφορημένους και εκπαιδευμένους για τις κατάλληλες διαθέσιμες θεραπείες, τότε όλες οι κοινωνικές παρεμβάσεις θα είναι πιο ουσιαστικές και αποτελεσματικές και τ’ αποτελέσματα πιο σημαντικά και διαρκή.
Αν παρεμένουμε σιωπηλοί τίποτα δεν θα αλλάξει ή μπορεί να γίνει και χειρότερο.
Σήμα κινδύνου για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση από την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία
Αγωνιώδες σήμα κινδύνου για το παρόν και το μέλλον της πολύπαθης ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και της αποασυλοποίησης των ψυχικώς πασχόντων στη χώρα μας εξέπεμψαν χθες σε συνέντευξη Τύπου τα μέλη του προεδρείου της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ), με αφορμή τη 10η Οκτωβρίου - Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας.
Σύμφωνα με όσα τόνισε ο επίτιμος πρόεδρος της ΕΨΕ Γ. Χριστοδούλου, "η δραματική περικοπή δαπανών, που σε πολλές περιπτώσεις φθάνει το 50%, δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα, τόσο για το προσωπικό που θα απολυθεί, προπαντός, όμως και για τους ασθενείς που έχουν αποασυλοποιηθεί. Τι θα γίνουν αυτοί οι ασθενείς; Θα ξαναγυρίσουν στο ψυχιατρείο; Θα ενταχθούν σε μεγαλύτερους 'ξενώνες' - μικρογραφίες ψυχιατρείων; Θα παραμείνουν σε υποβαθμισμένους ξενώνες;".
Ο Γ. Χριστοδούλου ανέφερε ακόμη ότι "η υποχρηματοδότηση της Ψυχικής Υγείας υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσει σε αναστολή της ανάπτυξης της πρωτοβάθμιας φροντίδας ψυχικής υγείας, σε υποβάθμιση της ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών, σε επικρίσεις και κυρώσεις από τις αρμόδιες αρχές της Ε.Ε., σε έκθεση της επιστημονικής κοινότητας στον κίνδυνο επιθέσεων ή και αποκλεισμού από τις διεθνείς επιστημονικές οργανώσεις, σε μεγάλη οδύνη στους ανθρώπους που νοσούν και θα νοσήσουν από ψυχικές διαταραχές στο μέλλον".
Από τη δική του πλευρά, ο αντιπρόεδρος της ΕΨΕ Δημ. Πλουμπίδης αναρωτήθηκε σε δραματικούς τόνους: "Πού θα ξαναγυρίσουν οι ασθενείς; Στα ψυχιατρεία ή στα πάρκα;". Ο ίδιος έκανε λόγο για μεγάλη αύξηση των προσελεύσεων πολιτών στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Βύρωνα, το 50% των οποίων αποτελείται πλέον από εργαζόμενους που έχουν απολυθεί από τη δουλειά τους μέσα στον προηγούμενο χρόνο.
Μάλιστα, ο Δημ. Πλουμπίδης επεσήμανε χαρακτηριστικά ότι παρατηρείται ιδιαίτερη αύξηση στα περιστατικά κρίσης πανικού και άγχους, ενώ η αναμονή στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Βύρωνα έχει φτάσει τον ενάμιση μήνα, έναντι μίας εβδομάδας που ήταν μέχρι πρότινος.
Στη δική του τοποθέτηση, ο διευθυντής της Β' Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Χαϊδαρίου "Αττικόν" Ελευθ. Λύκουρας υπογράμμισε μεταξύ άλλων ότι "δεν πρέπει να κλείσουν άλλες δομές Ψυχικής Υγείας και δεν πρέπει αυτές που λειτουργούν να λειτουργούν ως μικρά άσυλα μέσα στην κοινότητα".
Αύξηση των αυτοκτονιών και των φόνων
Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας η οποία διενεργήθηκε σε 26 χώρες της Ε.Ε., όπως τα παρουσίασε στη συνέντευξη Τύπου ο Γ. Χριστοδούλου, σε κάθε αύξηση της ανεργίας κατά 1% αντιστοιχεί αύξηση κατά 0,79% στις αυτοκτονίες και κατά 0,79% επίσης στις ανθρωποκτονίες. Αντιθέτως, τα τροχαία ατυχήματα μειώνονται κατά 1,39%.
Σύμφωνα με τα πορίσματα άλλης έρευνας, τα οποία παρουσίασε διεξοδικά ο Γ. Χριστοδούλου, στις ψυχικές και ψυχοπαθολογικές επιπτώσεις της ανεργίας περιλαμβάνονται η δυσφορία, η κατάθλιψη, το άγχος, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, η μείωση της ευεξίας και η μείωση της αυτοεκτίμησης, ενώ όσο πιο μακρά είναι η διάρκεια της ανεργίας τόσο πιο βαριές είναι οι επιπτώσεις της στην ψυχική υγεία.
Ακόμη, σύμφωνα με τον ίδιο, οι επιπτώσεις της ανεργίας στην ψυχική υγεία είναι δυσμενέστερες σε χώρες με ασθενείς οικονομίες και σε χώρες οι οποίες διαθέτουν ανεπαρκές σύστημα προστασίας των ανέργων.
Τέλος, ο Γ. Χριστοδούλου έκανε λόγο για σημαντική συσχέτιση μεταξύ ποσοστού ανεργίας και επισκέψεων στα εξωτερικά ιατρεία και το τμήμα επειγόντων περιστατικών (ΤΕΠ) του Πανεπιστημιακού Νευροψυχιατρικού νοσοκομείου της Αθήνας "Αιγινήτειο".
Η παρατεταμένη ανεργία οδηγεί σε επίταση των αρνητικών επιπτώσεων στην ψυχική υγεία του πληθυσμού
Ο Γ. Χριστοδούλου ανέφερε ακόμη ότι "η υποχρηματοδότηση της Ψυχικής Υγείας υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσει σε αναστολή της ανάπτυξης της πρωτοβάθμιας φροντίδας ψυχικής υγείας, σε υποβάθμιση της ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών, σε επικρίσεις και κυρώσεις από τις αρμόδιες αρχές της Ε.Ε., σε έκθεση της επιστημονικής κοινότητας στον κίνδυνο επιθέσεων ή και αποκλεισμού από τις διεθνείς επιστημονικές οργανώσεις, σε μεγάλη οδύνη στους ανθρώπους που νοσούν και θα νοσήσουν από ψυχικές διαταραχές στο μέλλον".
Από τη δική του πλευρά, ο αντιπρόεδρος της ΕΨΕ Δημ. Πλουμπίδης αναρωτήθηκε σε δραματικούς τόνους: "Πού θα ξαναγυρίσουν οι ασθενείς; Στα ψυχιατρεία ή στα πάρκα;". Ο ίδιος έκανε λόγο για μεγάλη αύξηση των προσελεύσεων πολιτών στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Βύρωνα, το 50% των οποίων αποτελείται πλέον από εργαζόμενους που έχουν απολυθεί από τη δουλειά τους μέσα στον προηγούμενο χρόνο.
Μάλιστα, ο Δημ. Πλουμπίδης επεσήμανε χαρακτηριστικά ότι παρατηρείται ιδιαίτερη αύξηση στα περιστατικά κρίσης πανικού και άγχους, ενώ η αναμονή στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Βύρωνα έχει φτάσει τον ενάμιση μήνα, έναντι μίας εβδομάδας που ήταν μέχρι πρότινος.
Στη δική του τοποθέτηση, ο διευθυντής της Β' Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Χαϊδαρίου "Αττικόν" Ελευθ. Λύκουρας υπογράμμισε μεταξύ άλλων ότι "δεν πρέπει να κλείσουν άλλες δομές Ψυχικής Υγείας και δεν πρέπει αυτές που λειτουργούν να λειτουργούν ως μικρά άσυλα μέσα στην κοινότητα".
Αύξηση των αυτοκτονιών και των φόνων
Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας η οποία διενεργήθηκε σε 26 χώρες της Ε.Ε., όπως τα παρουσίασε στη συνέντευξη Τύπου ο Γ. Χριστοδούλου, σε κάθε αύξηση της ανεργίας κατά 1% αντιστοιχεί αύξηση κατά 0,79% στις αυτοκτονίες και κατά 0,79% επίσης στις ανθρωποκτονίες. Αντιθέτως, τα τροχαία ατυχήματα μειώνονται κατά 1,39%.
Σύμφωνα με τα πορίσματα άλλης έρευνας, τα οποία παρουσίασε διεξοδικά ο Γ. Χριστοδούλου, στις ψυχικές και ψυχοπαθολογικές επιπτώσεις της ανεργίας περιλαμβάνονται η δυσφορία, η κατάθλιψη, το άγχος, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, η μείωση της ευεξίας και η μείωση της αυτοεκτίμησης, ενώ όσο πιο μακρά είναι η διάρκεια της ανεργίας τόσο πιο βαριές είναι οι επιπτώσεις της στην ψυχική υγεία.
Ακόμη, σύμφωνα με τον ίδιο, οι επιπτώσεις της ανεργίας στην ψυχική υγεία είναι δυσμενέστερες σε χώρες με ασθενείς οικονομίες και σε χώρες οι οποίες διαθέτουν ανεπαρκές σύστημα προστασίας των ανέργων.
Τέλος, ο Γ. Χριστοδούλου έκανε λόγο για σημαντική συσχέτιση μεταξύ ποσοστού ανεργίας και επισκέψεων στα εξωτερικά ιατρεία και το τμήμα επειγόντων περιστατικών (ΤΕΠ) του Πανεπιστημιακού Νευροψυχιατρικού νοσοκομείου της Αθήνας "Αιγινήτειο".
Η ταινία “Ο άνθρωπος που ενόχλησε το σύμπαν” και άλλες προτάσεις
“Αν τη ζωή μας κυκλώνει ο θάνατος, τη διανοητική μας υγεία γυροφέρνει η παραφροσύνη. Στην τρέλα, ο άνθρωπος νοιώθει πώς δεν έχει να επιστρέψει πουθενά. Δεν είναι πια. Ήταν.”
“Ο άνθρωπος που ενόχλησε το σύμπαν” του Σταύρου Ψυλλάκη είναι μια βραβευμένη ταινία-ντοκιμαντέρ με πρωταγωνιστές τους ασθενείς του Ψυχιατρείου Χανίων. Η ταινία έχει προβληθεί από το κρατικό κανάλι ΝΕΤ, αλλά και σε διάφορες εκδηλώσεις. Αν δεν την έχετε δει, σας προτείνουμε να μη τη χάσετε τώρα που σας δίνεται η ευκαιρία να την παρακολουθήσετε διαδικτυακά (η ταινία ανέβηκε στο dailymotion από το tvxs).
Με λίγα λόγια…
Η ταινία, μέσα από τον παράλληλο λόγο των δυο ομάδων, προσπαθεί να ακούσει το λόγο της τρέλας, κάτω από το χαώδες παραλήρημά της, κρούστα μιας βαθιάς θάλασσας. Προσπαθεί να δει τη δραματική σύγκρουση του ανθρώπου με την τρέλα, στη βαθύτατη απόγνωση και απόλυτη αμφιβολία για κάθε όψη του είναι που εμπεριέχει.
Ψυχιατρείο Χανίων. Μια ομάδα ασθενών φιλοξενεί τους δημιουργούς του ντοκιμαντέρ στην «Εκκλησία του Δήμου», το χώρο που καθημερινά συναλλάσσονται και συνομιλούν, εκεί που άλλος ζητάει κατοστάρικο κι άλλος ζητάει λόγο. Στο χώρο που καθημερινά διαχειρίζονται την ομορφιά τους και τη σχέση τους καλά.
Μια άλλη ομάδα, πρώην χρόνιων ασθενών, εκτός Ψυχιατρείου πλέον, βιώνει μια επίπονη διαδικασία κοινωνικής επανένταξης και αποτολμά, στο πλαίσιο διεθνών ανταλλαγών, ένα εβδομαδιαίο ταξίδι στη Δανία.
Αξίζει να το δείτε :Τέχνης Άνεμος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου