Μια φορά κι ένα... τραγούδι: Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος για τον Τσιτσάνη

«Η «Αρχόντισσα» είναι μια ερωτική ιστορία, που περιγράφεται πως γνώρισε κάποια στην Αθήνα που ήταν σπουδαία, αλλά ίσως και λίγο… μισότρελη, κι ότι κουράστηκε για να την αποκτήσει, ξεπατώθηκε, τρελάθηκε, αλλά την λατρεύει. Δεν είναι μασάλια (χαζομάρες). Η ποιότητα των στίχων είναι εκπληκτική. Και σκέψου ότι ο Βασίλης Τσιτσάνης το έγραψε 23 χρονών! Νήπιο, δηλαδή. Είναι το ωραιότερο τραγούδι του. Η «Αρχόντισσα»! Είναι εκπληκτική! Ντίνος Χριστιανόπουλος

Από την Κρυσταλία Πατούλη*


«Ο Τσιτσάνης πιστεύω ότι ήταν μία σπάνια μεγαλοφυϊα. Ενώ ήταν ένας απλός, κι ένας βλάχος, έκανε εκπληκτικά τραγούδια. Τα αγαπημένα μου τραγούδια του Τσιτσάνη είναι πολλά. Δεν μιλώ για την Συννεφιασμένη Κυριακή. Την έχω βαρεθεί πια, όλος ο κόσμος την πιπιλάει σαν καραμέλα και έχω την εντύπωση ότι είναι μέτριο τραγούδι... Υπάρχουν όμως, άλλα, κυρίως ερωτικά.


Όταν με ρωτούν «τι σας αρέσει πιο πολύ από τον Τσιτσάνη» εγώ τους απαντώ «Τα τρία Άλφα».
Τα τρία Άλφα, είναι τρία τραγούδια που η πρώτη τους λέξη αρχίζει από Άλφα: «Αρχόντισσα» ένα, «Αχάριστη» δύο, «Αθηναίϊσσα» τρία.
Δεν είναι μόνο αυτά, υπάρχουν και άλλα, αλλά αυτά μου αρέσουν περισσότερο. Η Αθηναίϊσσα μάλιστα είναι σε ρυθμό οριεντάλ, δηλαδή, αμφισβητούμενα ορθόδοξο ρεμπέτικο.


Εγώ τραγουδάω Τσιτσάνη αποκλειστικά, με την «Παρέα του Τσιτσάνη», που είμαστε εντελώς… άλλα μυαλά. Πρώτα-πρώτα έχουμε ένα ρεπερτόριο 187 τραγουδιών και σε κάθε συναυλία επιλέγουμε κάθε φορά 25 τραγούδια, που κρατούν μιάμιση ώρα...

Η Αρχόντισσα
Στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης, Βλάχος
Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης, Βλάχος
Πρώτη εκτέλεση: Στράτος Παγιουμτζής, Τεμπέλης & Στελλάκης Περπινιάδης ( Ντουέτο )
Άλλες ερμηνείες:
Βασίλης Τσιτσάνης, Βλάχος & Αντώνης Ρεπάνης ( Ντουέτο )
Γιώργος Νταλάρας


Κουράστηκα για να σε αποκτήσω
αρχόντισσά μου μάγισσα τρελή
σαν θαλασσοδαρμένος μες στο κύμα
παρηγοριά ζητούσα ο δόλιος στη ζωή


Πόσες καρδούλες έχουν μαραζώσει
και ξέχασαν για πάντα τη ζωή
μπροστά στ' αρχοντικά σου τα στολίδια
σκλαβώθηκαν για σένα ξένοι και ρωμιοί


Αρχόντισσα τα μαγικά σου μάτια
τα ζήλεψα τα έκλαψα πολύ
φαντάστηκα, σκεφτόμουνα παλάτια
μα συ με γέμισες μαρτύριο στη ζωή


... Έχω μια ενότητα τραγουδιών που έγραψα και τη μουσική και τους στίχους, μία ολόκληρη ποιητική συλλογή που λέγεται «Το αιώνιο παράπονο». 17 τραδούδια. Αν και είναι τριαντατρία στο σύνολο, μου αρέσουν μόνο τα μισά. Πιστεύω ότι άλλο πράγμα είναι το ποίημα και άλλο το τραγούδι.
Το τραγούδι είναι ένας υποβιβασμός του ποιήματος. Έτσι, μου πήραν κάποια ποιήματα και χωρίς να με ρωτήσουν τα υποβίβασαν και τα έκαναν τραγουδάκια.
Εγώ όμως πρόλαβα, έκανα μία πρόβα, μία δοκιμή και είμαι ευχαριστημένος με αυτόν τον δίσκο. Γιατί αυτά γράφτηκαν ειδικά για να γίνουν τραγούδια. Δεν είναι ποιήματα. Και γι αυτό, άλλωστε, δεν τα συμπεριλαμβάνω στο «σώμα» των ποιημάτων μου. Αυτή η συγκεκριμένη συλλογή των τραγουδιών έχει κυκλοφορήσει και σε ένα βιβλίο από τις εκδόσεις Διαγώνιος. Τα τραγουδάει η Αριάδνη, μία πρώην τραγουδίστρια του Χατζηδάκη και ο Νικολούδης. Το αγαπημένο μου τραγούδι σ' αυτόν το δίσκο είναι το «Στο λασπωμένο σου στενό» και είναι ο τίτλος ενός ερωτικού τραγουδιού.».


*Αποσπάσματα τηλεφωνικής συνομιλίας (Αθήνα-Θεσσαλονίκη) την Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου, από τις 10:23 έως τις 11:23 με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, για το tvxs.gr και τη στήλη "Μια φορά κι ένα τραγούδι".
Ντίνος Χριστιανόπουλος
Ποιητής, πεζογράφος, φιλόλογος καὶ κριτικὸς. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Δημητριάδη) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1931. Φοίτησε στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από το 1958 ως το 1965 εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης. Παράλληλα το 1958 ίδρυσε και ανέλαβε υπό τη διεύθυνσή του το περιοδικό "Διαγώνιος", που κυκλοφόρησε ως το 1983 με ολιγόχρονες παύσεις. Το 1962 δημιούργησε τις "Εκδόσεις της Διαγωνίου" και από το 1965 εργάστηκε ως διορθωτής και επιμελητής. Το 1974 ίδρυσε τη Μικρή Πινακοθήκη της Διαγωνίου που έχει ως στόχο την προβολή νέων καλλιτεχνών της συμπρωτεύουσας, με στενούς συνεργάτες του Κάρολο Τσίζεκ και Νίκο Νικολαΐδη. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1949 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Βιογραφία" στο περιοδικό της Θεσσαλονίκης "Μορφές". Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Εποχή των ισχνών αγελάδων". Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τοποθετείται ανάμεσα στους σημαντικότερους ποιητές της ομάδας που είναι γνωστή ως "Κύκλος της Διαγωνίου" και κινήθηκε στο πλαίσιο του ομώνυμου περιοδικού που ο ίδιος ίδρυσε (Νίκος - Αλέξης Ασλάνογλου, Γιώργος Ιωάννου, Τάσος Κόρφης, Βασίλης Καραβίτης κ.α.). Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από έντονα ερωτική διάθεση και επιρροές από το έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ντίνου Χριστιανόπουλου βλ. Ζήρας Αλεξ., "Χριστιανόπουλος Ντίνος", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 9β. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.). Το Μάρτιο του 2009, κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Ανθολογία Τραγουδιών Του Βασίλη Τσιτσάνη" με κριτικό υπόμνημα, από τις Εκδόσεις Ιανός.

Κάποια από τα ποιήματα του Ντίνου Χριστιανόπουλου:
Ἑνὸς λεπτοῦ σιγή
Ἐσεῖς ποὺ βρήκατε τὸν ἄνθρωπό σας
κι ἔχετε ἕνα χέρι νὰ σᾶς σφίγγει τρυφερά,
ἕναν ὦμο ν᾿ ἀκουμπᾶτε τὴν πίκρα σας,
ἕνα κορμὶ νὰ ὑπερασπίζει τὴν ἔξαψή σας,
κοκκινίσατε ἄραγε γιὰ τὴν τόση εὐτυχία σας,
ἔστω καὶ μία φορά;
Εἴπατε νὰ κρατήσετε ἑνὸς λεπτοῦ σιγή
γιὰ τοὺς ἀπεγνωσμένους;
(ἀπὸ τὴ Συλλογή: «Ἀνυπεράσπιστος Καημός»)
Μικρά ποιήματα
"καὶ τί δὲν κάνατε γιὰ νὰ μὲ θάψετε
ὅμως ξεχάσατε πὼς ἤμουν σπόρος"


"ὡραῖα ἑρμηνεύεις τὰ τραγούδια
ἂς δοῦμε πῶς τὰ καταφέρνεις καὶ στὰ παρατράγουδα"


"ἔλαιον θέλω καὶ οὐ θυσίαν
κι ἐμεῖς ποὺ θυσιαστήκαμε;
κι ἐμεῖς ποὺ δὲ λαδώσαμε;"


"κάθε φορὰ ποὺ νομίζω πὼς σ᾿ ἔχω στὸ χέρι
βλέπω πόσο ὁ ἔρωτας εἶναι ἀχειροποίητος"


"μὴν καταργεῖτε τὴν ὑπογεγραμμένη
ἰδίως κάτω ἀπὸ τὸ ὠμέγα
εἶναι κρῖμα νὰ ἐκλείψει
ἡ πιὸ μικρὴ ἀσέλγεια
τοῦ ἀλφαβήτου μας"


"ἀπ᾿ ὅλα τὰ ἀφηρημένα οὐσιαστικὰ
πειράζει νὰ ἑξαιρέσουμε τὴ μοναξιά;"